QORSHAYNTA QOYSKA

                                                   

Qorsheynta qoysku waa qaab lagu xakameeyo tirada carruurta qoyska iyo muddada u dhaxeysa dhalashadooda. Kala korinta carruurtu waxa ay faa’iido weyn u leedahay qof kasta oo qoyska ka mid ah; Hooyada waxa ay  ka caawisaa in ay si fiican naaska u nuujin karto ilmihii hore, wakhti fiican u heli karto barbaarinta iyo korintiisaba.  Kala korintu waxa y ilmaha ka caawisaa in uu si fiican u  jaqo naaska, kaas oo uu ka helo difaac oo iskaga difaaci karo cudurro badan. Kala korintuwaxa ay kordhisaa kalgacaylka ka dhexeeya hooyada ilmah. Waxa ay ka dhigtaa ilmaha in aanu noqon mid la daycay amase aan la siin daryeel ku filan. Ugu damayna qoshaynta qoysku waxa ay waxtar weyn u leedahay dhaqaalah qoyska iyada oo meesha ka saarta kharashkii badanaa ee u bixi lahaa in lagu iibiyo caano macmal si loogu kariyo ilamah yar.

Qorshaynta qoska iyo kala korinta carruurtu waa go’aan laba dhinacle ah oo ka dhexeeya laammanaha qoysku ayna tahay in ay ka tashadaan  iyaga oo talo ka raadinay xarumaha caafimaadka.

Haweenka da’da yare e ku jira xilliga taranka kana  soo jeeda dalalka soo koraya ee raba in ay kala fogeeyaan  uurkooda badan ma isticmaala hababka casriga ee lagaga hortago qaadista uurka mase loo adeegsado kal korinta ubadka. Tan waxa u sabab ah adeegyadan casriga oo aan badan laga helin xarumaha caafimaadka ee waddamada sooboola ah amase qiimaha adeegan oo ah mid aanay awood qoysaska baankoodu.

Maqaalkan waxa  aynnu ku qaada dhigi doonaa qaababka ugu haboon ee loo samayn karo kala korinta awlaada iyada la adeegsanayo hababka dabiiciga iyo dabiiciga ahaynba .

1.      Habka;

Waa habka afka qalaad lagu yidhaa “Withdrawl” kaas oo biyah lagu daadiya  dibada farjiga amase xubinta haweenka. Wa hab ay tahay in laga ilaaliyo in ay biyuhu ku dhacaan farjiga gabadha. Habkani waa mid ka mid ah hababka qorshaynta qoyska kuwiisa ugu facaweyn

2.       Habka ku xisaabtanka heerkulka jidhka(Basal body temperature)

Waa hab  loo yaqaano habka jadwalka; habkani wuxu ku shaqeeyaa saadalinta  amase oddoroska maalmaha ay haweenaydu is leedahay waad heli kartaa ugxanta iyada oo ka tusaale qadanaysa isbedelada ku dhacay heerkulka jidhkeeda.waa in ay adeegsataa aaladda yar ee lagu cabiro heerkulak jidha waana in ay qortaa maalin walba. maalinta ay aragto in uu jiro isbedel ku dhacay heerkulkii jidhkeeda iyada oo tixraac ka dhiganaysa heerkul taxyada ay hore u soo samaysay. Haddiiba aad aragto heerkulkii jidhka oo kor u kaco waa  maalamaha ay u badan tahay in la soo daayo ugxanta, ayna macaquulka tahay in ay la kulmi karto shawada(sperm).

N.B: Heerkulka jidhka wakhtiga ugu haboon ee la eegi karaa waa subaxa hore. Marka hurdada laga soo tooso, ka hor inta aanad qaban waxa shaqo ama hawl ah.

3.       NAAS-NUUJINTA(Lactational Amenorrhea Method of birth control)

Naas-nuujintu waa hab loo adeegsado kala korinta carruurta waxana ay qayb laxaad leh ka qaadataa qorshaynta qoyska.

Hooyada oo ilmaha si badhax tiran u nuujisaa waxa ay ka hortagtaa in ay hooyadu hesho dhiigii caadada, mar haddii aanu jirin dhiigii caadaduna waxa ay meesha ka saartaa fursadii qaadista uurka.  Naas-nuujintu hooyada iyo Ilmahaba faa’iido weyn ayey u leedahay . isku halayntana kala korinta carruurta iyada oo naas-nuujinta la adeegsanyo waxa ay hoos u dhacda mar kasta oo ay hooyadu sagsaagto naas-nuujinta iyo iyada oo ilmaha waxyaabo kale oo aan naaska ahayn siisa.

 Hababka casriga ah ee loo adeegsado kala korinta carruurta;

Hababka casriga waxa la adeegsadaa kiniinno, irbado amase alaado lagag hortago in ugxanta iyo shawdada amase biyaha mandi isku darsamaan, deetan bacriminta ugxantu ay dhacado hooyaduna ay sidaa uur ku qaado.

1.       Kiniinno isku dhafan ;

Kiniinnada isku dhafani waa  Kiniinno  ka hortagga uur-qaadista waxaana caadi ahaan loo yaqaan "kiniinnada isku dhafan" waxaa laga sameeyey dheecano macmal ah oo la mid ah kuwa caadiga ah ee haweenka  sida progesterone, oo ay haweenku si dabiici ah uga soo saaraan ugxansidiyaasha. Kiinnnadan isku dhafni waxa ay kahortagaan in ugxant iyo manidu ay kulmaan.

2-      Qalabka ka-hortagga uur-qaadida ee u samaysan sida furka oo kale waa fur wareeg ah oo laga sameeyay macdanta siliconta waana mid khafiif ah oo jilicsan waxaana la geliyaa ferjiga gabadha intaanay galmadu dhicin. Rabadhkani waxa uu daboola afka ilmagaleenka, waxaanu ka hor istaaga in shahwada ninku u gudubto ilmagaleenka.

3-       Cinjirka galmada ee dumarka; haddii loo isticmaalo si sax ah, cinjirrada galmada ee dumarku waxay u shaqeeyaan 95% si waxtar leh. Cinjirku waxa uu ilaalin karaa shahwada ninku inay ay u soo gudubto xubinta gabadha, sidoo kale cinjirkani waxaa uu ka hortag u yahay cudurada galmada lagu kala qaado (STIs). Had iyo jeer soo iibso kondhom la hubo tayadiisa caafimaad gaar ahaan kuwa leh sumada (CE) ama (BSI Kitemark) oo ah kuwa ugu tayada fiican cinjirrada dumarku isticmaalaan. Akhri oo kataxadri qaabka aad u isticmaalayso cinjirka. Haddi kale raadso talo caafimaad oo la xidhiidh qaabka aad u isticmaali lahayd cinjirka

4- Qalabka ka-hortagga uur-qaadidda. (Nexplanon) waa ul caag ah oo jilicsan oo la geliyo maqaarka hoose ee gacanta waxaana kaa caawinaya dhakhtarkaaga ama kalkaalisadaada. Waxa uu dhiiga ku sii dayaa dheecanka Progestrone si looga hortago uurka. qalabkan waxa aad isticmaali kartaa oo uu shaqayn karaa muddo ilaa 3 sanno ah.

 5-Irbadaha ka hortagga uurka (Depo-Provera, Sayana Press ama Noristerat) waa irbado laga soo dheegay dheecanada haweenayda oo macmal ah waxaanay jidhka ku sii daayaan dheecanka la yidhaa Brojastro(progestogen ) kaas oo ka ilaaliya in hooyadu uur qaado.

       “Noloshu qorshe kama maaranto, qoyskuna baahi gaaruu u qabaa”